Exception Handling (Hata Yönetimi)

🎯 1. Exception Nedir?

Exception (istisna), program çalışırken oluşan beklenmedik hatalardır.
Java’da bu hatalar Exception Handling (hata yönetimi) mekanizmasıyla kontrol altına alınabilir.

💡 Hataları yönetmek, programın çökmesini önler.

---

🔹 2. Exception Türleri

Tür	Açıklama	Örnek
Checked Exception	Derleme zamanında kontrol edilir	IOException, SQLException
Unchecked Exception	Çalışma zamanında oluşur	NullPointerException, ArithmeticException
Error	Ciddi sistem hataları (müdahale edilmez)	OutOfMemoryError, StackOverflowError

---

🔹 3. try - catch Yapısı

try {
    int sonuc = 10 / 0;
} catch (ArithmeticException e) {
    System.out.println("Hata: " + e.getMessage());
}

💡 try bloğundaki hata catch bloğunda yakalanır.

---

🔹 4. Birden Fazla catch Bloğu

try {
    int[] sayilar = {1, 2, 3};
    System.out.println(sayilar[5]);
} catch (ArrayIndexOutOfBoundsException e) {
    System.out.println("Dizi sınırı aşıldı!");
} catch (Exception e) {
    System.out.println("Genel bir hata oluştu.");
}

📌 Spesifik hatalar genel Exception bloğundan önce yazılmalıdır.

---

🔹 5. finally Bloğu

finally bloğu, hata olsa da olmasa da her zaman çalışır.

try {
    int sonuc = 10 / 2;
    System.out.println("Sonuç: " + sonuc);
} catch (Exception e) {
    System.out.println("Bir hata oluştu.");
} finally {
    System.out.println("İşlem tamamlandı.");
}

✅ Genellikle dosya kapatma, bağlantı sonlandırma gibi temizlik işlemleri burada yapılır.

---

🔹 6. throw Anahtar Kelimesi

throw, manuel olarak hata fırlatmak için kullanılır.

public class Test {
    static void yasKontrol(int yas) {
        if (yas < 18) {
            throw new ArithmeticException("Yaş 18'den küçük olamaz!");
        } else {
            System.out.println("Giriş başarılı!");
        }
    }

    public static void main(String[] args) {
        yasKontrol(16);
    }
}

💡 throw → tek bir istisna fırlatmak için kullanılır.

---

🔹 7. throws Anahtar Kelimesi

Bir metodun hangi hataları fırlatabileceğini belirtir.

import java.io.*;

public class DosyaOkuma {
    static void oku() throws IOException {
        FileReader f = new FileReader("veri.txt");
        f.read();
        f.close();
    }

    public static void main(String[] args) {
        try {
            oku();
        } catch (IOException e) {
            System.out.println("Dosya bulunamadı!");
        }
    }
}

📘 throws, metot bildiriminde,
throw ise metot içinde kullanılır.

---

🔹 8. Custom Exception (Özel Hata Sınıfı)

Kendi hata türünüzü oluşturabilirsiniz.

class YasHatasi extends Exception {
    public YasHatasi(String mesaj) {
        super(mesaj);
    }
}

public class Main {
    static void yasKontrol(int yas) throws YasHatasi {
        if (yas < 18) {
            throw new YasHatasi("Yaş 18'den küçük!");
        }
    }

    public static void main(String[] args) {
        try {
            yasKontrol(15);
        } catch (YasHatasi e) {
            System.out.println("Hata: " + e.getMessage());
        }
    }
}

💡 extends Exception → Checked Exception
extends RuntimeException → Unchecked Exception

---

🔹 9. Çoklu Exception Yakalama (Java 7+)

Birden fazla hatayı tek catch bloğunda yakalayabilirsiniz.

try {
    int[] dizi = new int[3];
    dizi[5] = 10 / 0;
} catch (ArithmeticException | ArrayIndexOutOfBoundsException e) {
    System.out.println("Birden fazla hata yakalandı: " + e);
}

---

🔹 10. Nested try-catch (İç İçe Yapı)

try {
    try {
        int a = 10 / 0;
    } catch (ArithmeticException e) {
        System.out.println("İç blok hatası: " + e.getMessage());
    }
} catch (Exception e) {
    System.out.println("Dış blok hatası: " + e.getMessage());
}

---

🧩 11. Örnek: Kullanıcıdan Sayı Alma

import java.util.Scanner;

public class SayıGirisi {
    public static void main(String[] args) {
        Scanner sc = new Scanner(System.in);

        try {
            System.out.print("Bir sayı girin: ");
            int sayi = sc.nextInt();
            System.out.println("Girdiğiniz sayı: " + sayi);
        } catch (Exception e) {
            System.out.println("Lütfen geçerli bir sayı girin!");
        } finally {
            sc.close();
            System.out.println("Program sonlandı.");
        }
    }
}

---

🧠 12. En Sık Kullanılan Exception Türleri

Exception	Açıklama
ArithmeticException	Matematiksel hata (örn: 10/0)
NullPointerException	Boş referans kullanımı
ArrayIndexOutOfBoundsException	Dizi sınır aşımı
FileNotFoundException	Dosya bulunamadı
IOException	Giriş/çıkış hatası
NumberFormatException	Yanlış sayı formatı

---

🏁 Özet

Kavram	Açıklama	Anahtar Kelime
try-catch	Hataları yakalamak için	try { ... } catch (e) { ... }
finally	Her durumda çalışan blok	finally { ... }
throw	Hata fırlatma	throw new Exception()
throws	Hata bildirme	void metot() throws IOException
Custom Exception	Kendi hata sınıfını yazmak	class MyException extends Exception

---

💡 Not: Hata yönetimi, sağlam (robust) uygulamalar yazmak için vazgeçilmezdir.