Selenium / WebDriver Mimarisi

Selenium, tarayıcı tabanlı test otomasyonu için kullanılan en köklü framework’lerden biridir.
Modern yapısında WebDriver protokolü temelinde çalışır ve istemci–sunucu mimarisi izler.

Genel Mimari

flowchart LR
A[Test Script (Client)] -->|JSON Wire Protocol / W3C WebDriver| B[Selenium Server / Driver]
B --> C[Browser Engine]
C --> D[Web Application Under Test]

1. Test Script (Client)

Test senaryoları, tercih edilen bir programlama dili (Java, Python, C#, JS, vb.) ile yazılır.
Bu script, WebDriver API’si aracılığıyla tarayıcı sürücüsüne komut gönderir.

Örnek (Java):

WebDriver driver = new ChromeDriver();
driver.get("https://example.com");
driver.findElement(By.id("login")).click();

2. WebDriver (Server)

WebDriver, istemci (test script) ve tarayıcı arasında aracı sunucu görevi görür.
İstemciden gelen HTTP isteklerini alır, tarayıcıya özgü komutlara dönüştürür ve sonucu JSON formatında geri gönderir.

WebDriver bir “bridge layer” değil, doğrudan tarayıcı motorunu kontrol eden bağımsız bir bileşendir.

3. Browser Driver

Her tarayıcının kendi sürücüsü bulunur:

Tarayıcı	Driver	Binary Adı
Chrome	ChromeDriver	`chromedriver.exe`
Firefox	GeckoDriver	`geckodriver.exe`
Edge	EdgeDriver	`msedgedriver.exe`
Safari	SafariDriver	macOS ile entegre

Tarayıcı sürücüsü, WebDriver protokolünü uygular ve tarayıcı motorunun DOM, JS, network gibi katmanlarını kontrol eder.

4. Browser Engine

WebDriver komutlarını alır, DOM üzerinde işlemleri gerçekleştirir ve sonucu sürücüye iletir.
Bu aşamada tarayıcı, sanki kullanıcı eylemlerini manuel olarak yapıyormuş gibi davranır.

İletişim Akışı

Test script’i WebDriver API’sini kullanarak bir HTTP isteği oluşturur.
İstek JSON Wire Protocol (eski) veya W3C WebDriver standardı ile sürücüye gönderilir.
Sürücü, komutu tarayıcı motoruna uygular.
Tarayıcı sonucu sürücüye iletir.
Sürücü, sonucu istemciye JSON olarak döner.

W3C WebDriver Standardı

Selenium 4 itibarıyla, W3C WebDriver protokolü tam olarak desteklenmektedir.
Bu sayede:

Tarayıcılar arası tutarlılık artmıştır.
Paralel testler ve uzaktan sürücüler daha stabil hale gelmiştir.
Grid, Docker, ve CI/CD entegrasyonları daha kolay yönetilir.

Selenium Grid Entegrasyonu

flowchart TB
A[Test Runner] -->|HTTP| B[Hub]
B --> C1[Node - Chrome]
B --> C2[Node - Firefox]
B --> C3[Node - Edge]

Grid Bileşenleri

Hub: Test komutlarını uygun Node’lara yönlendirir.
Node: Belirli tarayıcı türü veya sürümüyle testleri çalıştırır.

Docker Örneği:

docker run -d -p 4444:4444 --name selenium-hub selenium/hub
docker run -d --link selenium-hub:hub selenium/node-chrome
docker run -d --link selenium-hub:hub selenium/node-firefox

Özet

Katman	Rol	Örnek
Test Script	Komutları üretir	`driver.get()`
WebDriver Server	İletişim sağlar	`chromedriver`
Browser Engine	İşlemleri yürütür	Blink, Gecko
Web Uygulaması	Test hedefi	`https://app.example.com`